26 Kasım 2016 tarihli ve 29900 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren, Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı (Karar) ile yatırımların proje bazlı olarak desteklenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir.
Söz konusu Karar’ın çıkarılmasındaki amaç, 1. Maddesinde de belirtildiği üzere Türkiye’nin hali hazırdaki durumu veya gelecekte ortaya çıkabilecek kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığını azaltacak, teknolojik dönüşümü gerçekleştirecek, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve yüksek katma değerli olan proje bazlı yatırımların desteklenmesidir.
Karar’ın amacına ve ülkemizdeki dinamiklere bakıldığında Devlet tarafından Savunma Sanayi, Enerji, Tarım-Gübre (Organik – Organomineral Gübre), Bilgi Teknolojileri (siber güvenlik) alanındaki projelere öncelik verileceği kanaatindeyiz.
Karar’a göre Ekonomi Bakanlığı yukarıda belirtilen amaçlar ışığında belirleyeceği yatırım konusunda bir veya birden fazla firmayı davet edebileceği gibi duyuru yapmak suretiyle çağrıda da bulunabilecektir. Ekonomi Bakanlığı’nın davet veya duyurusu üzerine projeleri için destekten faydalanmak isteyen yatırımcı firmalar, Karar’da belirtilen proje başvuru formatı ile birlikte başvuruda bulunmalıdır. Ekonomi Bakanlığı, başvuruları almasını müteakip proje değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacağı bilgi ve belgeler için yatırımcılardan talepte bulunabilecektir.
Başvuruların alınmasının ardından Ekonomi Bakanlığı, asgari sabit yatırım tutarı 100 milyon ABD Doları olan başvuruları aşağıda belirtilen kriterleri de göz önüne alarak değerlendirmeye alacaktır:
- Türkiye’nin hali hazırdaki durumu veya gelecekte ortaya çıkabilecek kritik ihtiyaçlarını karşılayabilme,
- Türkiye’de üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini sağlayabilme,
- Türkiye’nin teknoloji açığı olan alanlarda teknoloji kapasitesini geliştirme,
- Dış ticaret açığı verilen alanlarda ithalat bağımlılığını azaltma,
- Yüksek katma değerli olma,
- Türkiye’de üretimi olmayan yeni nesil teknolojiler kullanılarak üretim yapılmasını sağlayabilme,
- Farklı sektörlerde Türkiye’ye rekabet gücü kazandırabilme,
- Etkileşimde olduğu sektörlerde teknolojik dönüşümü hızlandırma ve bu sektörlere pozitif dışsallık sağlama,
- Yenilikçi ve Ar-Ge’ye dayalı yatırım olma,
- Cari işlemler dengesini olumsuz etkileyen ve hammadde sıkıntısı yaşanılan sektörlerde gerçekleştirilecek yüksek katma değerli işlenmiş ürünlerin üretimine yönelik yatırım olma
Karar’daki projelerde, bu kriterlerin tamamının birlikte bulunması zorunluluğunun aranmadığını belirtmek isteriz. Ancak bu kriterlerin çoğunu sağlayan projelerin değerlendirme aşamasında önemli avantaj elde edeceği de yadsınamaz. Önemine binaen belirtmekte fayda gördüğümüz bir husus da Karar kapsamında desteklerden yararlanabilecek projeler için diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden faydalanmamış olmak gerekliliğidir. Örneğin Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında destek alan bir projenin bu Karar kapsamında ayrıca bir destekten faydalanması söz konusu olmayacaktır.
Başvuru neticesinde Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılacak değerlendirme neticesinde uygun bulunan projeler Bakanlar Kurulu’na sunulacaktır. Bakanlar Kurulu tarafından da desteklenmesi yönünde karar verilmesi halinde proje için destek kararı yayımlanacaktır ve Ekonomi Bakanlığı tarafından da yatırım teşvik belgesi düzenlenecektir. Yeri gelmişken Karar kapsamında desteklenmesi uygun görülecek projelere sağlanacak desteklerin kapsamının geniş tutulduğunu da belirtmek isteriz. Buna göre sağlanacak destekler;
Sistematiğe ve mevzuat hazırlama tekniğine göre bakıldığında; başvuruya konu
- Gümrük vergisi muafiyeti,
- KDV istisnası
- KDV İadesi
- Vergi indirimi veya istinası,
- Gelir vergisi stopajı desteği,
- Sigorta Primi işveren hissesi desteği,
- Nitelikli personel desteği,
- Faiz desteği veya hibe desteği
- Sermaye katkısı,
- Enerji desteği,
- Kamu alım garantisi,
- Yatırım yeri tahsisi,
- Altyapı desteği,
- Kanunlarla getirilen izin, ruhsat, lisans ve tesciller ile diğer kısıtlayıcı hükümler için istisna getirilmesi veya yasal ve idari süreçlerde kolaylaştırıcı düzenleme yapılmasıdır.
Bakanlar Kurulu’nun destek kararında yatırımın spresifik özellikleri, yatırımcının taahhütleri, yatırımın başlangıç ve bitiş tarihi, yatırım için sağlanacak destekler, desteklerin uygulanmasından sorumlu kurumlar ile desteklerin oranı, süresi ve miktarlarıyla birlikte yatırım için ön görülen özel şartlar yer alacaktır.
Destek kararı çıkan yatırımlar ve yatırımcı firmalar için Karar’da bazı sınırlamalarda düzenlenmektedir. Buna göre yatırımın devri, ancak destek kararında belirtilen süre ve şartlar kapsamında Ekonomi Bakanlığı’nın izni ve Başbakanlığın onayı ile mümkündür. Yine yatırımcı şirketin, proje kapsamındaki yatırımı tamamlamadan önce hisselerini devretmesi de Ekonomi Bakanlığı’nın iznine tabidir. Bunun tek istisnası ise yatırımcı şirketin Borsa İstanbul Pay Piyasasında halka arz yöntemi ile paylarını satmasıdır.
Destek kararında öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyen yatırımcılar, faydalandığı diğer destekleri ve vergi indirimi veya istisna uygulaması veya teşviki nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergileri, vergi ziyaı cezası olmaksızın gecikme faiziyle birlikte Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca geri ödemek zorunda kalacaktır.
Değerli bilgilerinize sunarız.